www.ListenMp3.ucoz.ru - Eng so'nggi mp3 va kliplar

Уларнинг фарзандингиз ақлий ривожига ҳам таъсири бор!

Болаларга «Қўлингни оғзингга солма», «Меваларни ювиб егин» дея ҳар қанча гапирманг, барибир ўз билганларидан қолишмайди. Натижада организмларига ҳар тарафдан паразитларни чорлаб олишади-да, «Вой, қорним», «Овқат егим келмаяпти» каби хархашаларни кўрсатишади. Энг даҳшатлиси, бундай паразитлар боланинг ақлий фаолияти, ривожланишига ҳам таъсир кўрсатади. Агар фарзандингизда яширин «душманлар» пайдо бўлганига тахмин қилсангиз, маълумотларимизга диққат қилинг.

Қай бири сизга таниш?

Боланинг иштаҳаси сусайган, овқатланишдан бош тортади;

шамолласа, қорин соҳаси ва бошида оғриқ бўлади;

тез ҳаракатланса, чарчаб, лохасланади;

оғиздан кўп сўлак ажралади:

вақти-вақти билан кўнгил айниши безовта қилади:

терида турли тошмалар кузатилади;

анал тешикда қичишиш;

қорин дам бўлиб, ич келишининг бузилиши;

тунги уйқусида тез-тез безовталанса;

тана вазни ва бўй ўлчами ёшидан фарқланса…

Агар мазкур ҳолатлар сизга таниш бўлса, билингки, фарзандингиз организмида гельминтлар (гижжа) макон-манзил қуриб улгуришган. Уларни ҳайдаш учун дарҳол шифокор ҳузурига шошилинг.

Қаерга мурожаат қиласиз?

Болада юқорида келтирилган белгилар тез-тез такрорланиб, бир нечтаси бараварига кузатилса, ўзингиз истиқомат қиладиган тумандаги оилавий поликлиникага мурожаат этинг. Қолаверса, истагингизга кўра, паразитларнинг таҳлил намунасини олиш ва текшириш билан шуғулланувчи махсус лаборатор-клиникаларга ҳам учрашингиз мумкин. Ташхис учун сиздан қуйидагилар талаб қилинади:

эрталабки ахлат намунаси;

анал тешигидан суртма (гугурт чўпига пахта ўралиб, суртма олинади);

зарур ҳолларда қоннинг умумий ва биокимёвий таҳлили (қонда эозинофилларнинг ортиши);

зарур ҳолларда жигар, ўпкаларни текшириш (эхинокок паразитида), УТТ.

Танишинг: энг кўп учрайдиган паразитлар

Гельминтлар. Халқ тилида гижжа номини олган чувалчангсимон паразитлар тиббиётда гельминтлар деб номланиб, 12 мингдан ортиқ тури бор. Гельминт, яъни гижжа гельминтоз касаллигини қўзғатувчи ҳисобланиб, турига кўра ўпка, жигар, ўт пуфаги, сийдик йўллари ва ичакларга зарар етказиб, оғриқ қўзғатади.

Лямблия. Иштаҳа ва хотиранинг сусайиши, қорин соҳасида оғриқ, тез-тез касалликка чалинишлар айнан мана шу паразит сабаб юзага келадиган асоратлардир. Лямблия икки хил кўринишда бўлиб, бири циста, яъни оғиз бўшлиғига ифлосланган таом ёки егулик орқали тушади. Иккинчи кўриниши эса организмда цистадан ҳаракатланувчи турга айланади.

Острица. Мазкур паразитларнинг тухуми жуда фаол етилувчан бўлиб, шароитга тез мослашади. Организмга жойлашгач, 4-6 соат ичида касаллик қўзғатишга шай туради. Аксарият ҳолларда болаларнинг бир майдончада ўйнаши, битта тувак, идиш-товоқдан фойдаланишидан келиб чиқадиган касалликдир. Острица асосан ўн икки бармоқли ичак ҳамда йўғон ичакда жойлашиб, ўрмалаб ҳаракатланади ва анал тешикда тухум қўяди. Сўнг бу соҳада қичишиш юзага келади.

Аскарида. Кўп ҳолларда тозаланмаган маҳсулотлар ҳамда ҳашаротлардан тарқалиб, ошқозон, меъда ости бези, жигар, ўт қопи йўлларида ҳаракатланиши мумкин. Аскаридоз паразитлари билан касалланган болаларда нейродермит, астма, экзема, пневмония каби хасталикларга тез-тез чалинадилар.

Эхинокок. Мазкур паразитлар тухуми асосан қон орқали ҳаракатланиб, жигар, ўпка ва мия соҳасига тарқалади. Кўпинча яхши ювилмаган мева-сабзавотлар, қайнатилмаган сув ва жониворлар билан мулоқот орқали юқиб, жарроҳлик аралашуви ҳолатларини талаб қилади.

Гельминтоз турларга ажратилса...

Гельминтоз касаллигининг ўткир турида аллергик тошмалар пайдо бўлиб, сабаби нимада эканлигини билолмайсиз. Қолаверса, тошмалар бир пайдо бўлиб, сўнг бир қанча муддатга йўқолади. Ўткир тури — 2 µафтадан 2 ойгача йилгача кузатилиши мумкин.

Сурункали турида эса бир неча белгилари бирин-кетин намоён бўлади. Организмга киришга муваффақ бўлган паразитлар моддалар алмашинувига таъсир этиб, ошқозон микрофлорасининг бузилишига олиб келади. Сурункали тури — бир неча ойдан бир неча йилгача давом этиши мумкин.

Даволаш мумкинми?

Мутахассислар бола ахлатидан гельминтлар тухумини аниқлаш учун мазкур таҳлилни уч кун давомида кетма-кет топширишни тавсия этишади. Сабаби паразитлар личинкаси ҳар доим ҳам ахлат намунасида кўринавермайди. Натижалар бола организми қайси паразитлар билан зарарланганини кўрсатса, бола ёшини ҳисобга олиб, даволаш муолажалари белгиланади. Дастлаб дори препаратлари, сўнг иммунитетни ошириш учун керакли витаминлар ва албатта қатъий парҳез тайинланади. Муоалажа давомийлиги шифокор томонидан кўрсатилади.

Асоратлари билан ҳазиллашманг!

Агар боладаги ўзгаришларга беэътибор бўлсангиз, касаллик асоратлари жиддий оқибатларга олиб келиши мумкинлигини унутманг. Боиси ичаклар бўйлаб ҳаракатланувчи паразитлар қонга ўтса, бошқа аъзоларга ҳам осон тарқалади. Қолаверса, паразитлар соат сайин кўпайиб, ўзидан заҳарли ажралмалар чиқариб, организмни ичкаридан нобул қила бошлайди. Бу эса ривожланаётган бола организмида жиддий ўзгаришларни келтириб чиқаради.

Профилактика учун…

Аввало фарзандингизга гигиена қоидарини ўргатинг. Эринманг! Қўлни совунлаб ювишдан бошлаб, мева ва сабзавотларни чайиб истеъмол қилишгача тушунтиринг!

Кўча-кўйда ифлос нарсаларни қўлга олиш, жониворлар билан мулоқот қилиш, чанг, лой, тупроқ билан ўйнамасликни ва албатта уларни ушлаган қўлни оғизга солмасликни тайинланг!

Кичкинтойингизнинг ич кийимидан бошлаб, пайпоғигача дазмол босинг. Ич кийимлари, айниқса, иштончаларини ҳар куни алмаштиринг.

Агар болангиз иммунитети чиниққан бўлиб, ҳадеганда шамоллайвермаса, билиб-билмай гижжаларга қарши турли препаратларни ичирманг.

Муҳими, ўзингиз ҳам бола ўйинчоқларию ўрин-кўрпаларини тез-тез тозалаб, янгилаб туринг!

Фактлар

Паразитлар жуда айёр мавжудот бўлиб, «Эртага гижжага текширтираман» десангиз, яширин кўриниш олиб, текширувда билинмаслиги ҳам мумкин.

Паразитларнинг узун, қисқа, чувалчангсимон, думалоқ ва лентасимон кўринишлари мавжуд.

Гельминтлар мослашувчан ва насл қолдиришда фаол бўлишади. Урғочи острица бир сутка давомида тахминан 245 дона тухум қўйиши мумкин.

Боғча ва мактабларда тарбияланувчи болаларнинг 80 фоизида паразитларнинг турли кўринишлари учрайди.

Аскарида паразитларининг узунлиги бир неча миллиметрдан 10-15 см.гача бўлиши мумкин.

Гельминт паразитлари ҳатто кўз ичида ҳам учрайди.

Қорамол солётери гельминтининг узунлиги 10 метргача етиши мумкин.

Муолажа билан бирга…

Ҳар куни овқатланишдан олдин болага янги чиқарилган ярим стакан сабзи шарбати ичиринг. Бу шарбатни кунига 2-3 марта ичиш мумкин.

500 гр. қовурилмаган қовоқ уруғини оч қоринга истеъмол қилиб, 1 соатдан кейин 2 бўлак саримсоқ пиёз қўшиб қайнатилган 1 стакан сут ичиринг. Сўнг яна 1 соатни ўтказиб, сурги дори берилса, гижжалар тушади.

Кундалик таомномада олманинг димланган, газ печида пиширилган кўринишлари бўлиши лозим.

Саримсоқ пиёзни хомлигича едириш ҳам фойдали.

Сут-қатиқ, творог маҳсулотларига алоҳида урғу беринг.

Дуккакли ва қоринни дам қилувчи егулик ва ичимликлар эса тавсия этилмайди.

Агар бола тишларини ғичирлатса, гижжалардан даракми?

— Бўлиши мумкин. Гельминтлар бола организмида асосан учта тизимни зарарлантиради: асаб, нафас йўллари ва ҳазм аъзолари. Тишларни ғичирлатиш асаб тизимига паразитлар таъсири сифатида қаралиши, шу билан бирга, асаб тизими билан боғлиқ бошқа касалликлар сабаб юзага келиши ҳам мумкин.

Боланинг меъёридан кўп овқатланиши-чи?

— Агар фарзандингиз одатдагидан кўпроқ тановул қилиб, вазн йўқотиши кузатилса ва шу билан бирга, тери тошмалари, қорин оғриқлари безовта қилса, гижжа борлигига тахмин қилиш мумкин. Бироқ кўп еб, вазн ортиши меъёрида кузатилса, бу боланинг ривожланиш жараёнига боғлиқ бўлади ҳамда гижжаларга тахмин қилинмайди.

Агар...

…гижжа ичакда бўлса, ич қотиши ёки кетиши кузатилиб, баъзан кўнгил айниши, қайт қилиш мумкин.

…гижжа жигарда бўлса, кўз оқи ва бадан сарғаяди (эхинококкда), терида шиш пайдо бўлиши мумкин.

…гижжа ўпкада бўлса, тез-тез йўтал тутади, томоқ қичишади.

…паразитлар ичакларда бўлса, терига турли тошмалар тошиши кузатилади.

Унутманг!

Агар шифокор паразитларга қарши дори буюрса, фарзандингизни иложи борича парҳез таомлар билан овқатлантиринг.

Фарзандингизда паразитларга тахмин қилинувчи бирор белгини сезсангиз, ўзингизча даволаманг! Бу жуда муҳим! Зотан, билиб-билмай қилинган муолажа акс таъсир этиши ёки аъзоларда жиддий шикастланишларни келтириши мумкин.

Келтирилган белгиларда албатта тор доирадаги мутахассислар, яъни юқумли касалликлар билан шуғулланувчи соха мутахассисларига учранг!

Тошкент тиббиёт академияси юқумли касалликлар ва педиатрия кафедраси доценти Бахтиёр ШУКУРОВ тавсиялари асосида